การปกป้องทรัพย์สินทางปัญญา ในหมวดความลับทางการค้า

คุณเคยสงสัยไหมว่าทำไมน้ำอัดลม Coca-Cola ถึงมีรสชาติที่ไม่มีใครเลียนแบบได้? หรือทำไมไก่ทอด KFC ถึงมีเอกลักษณ์เฉพาะที่ทำให้คนทั่วโลกติดใจ? คำตอบคือ ความลับทางการค้า (Trade Secrets) - หนึ่งในทรัพย์สินทางปัญญาที่ทรงพลังที่สุดในโลกธุรกิจไม่ใช่เฉพาะแค่บริษัทข้ามชาติเท่านั้น แม้กระทั่งร้านต้มยำริมทางหรือโรงงานน้ำพริกในบ้านเราก็มีความลับทางการค้าที่ช่วยให้ธุรกิจประสบความสำเร็จ และที่สำคัญคือ การปกป้องความลับเหล่านี้อาจเป็นเรื่องที่ใกล้ตัวและท้าทายกว่าที่คุณคิด

ความลับทางการค้าคืออะไร?

ตามพระราชบัญญัติความลับทางการค้า พ.ศ. 2545 มาตรา 3 ได้ให้ความหมายไว้ว่า ความลับทางการค้าคือ ข้อมูลการค้าที่ยังไม่เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป มีประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ และเจ้าของได้ใช้มาตรการที่เหมาะสมในการรักษาไว้เป็นความลับ

องค์ประกอบสำคัญของความลับทางการค้า

เพื่อให้เข้าใจง่าย ความลับทางการค้าต้องมีองค์ประกอบครบ 3 ข้อ:

1. เป็นข้อมูลที่เป็นความลับ - ไม่เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป

2. มีประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ - สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางการค้าได้จริง

3. มีการคุ้มครองอย่างเหมาะสม - เจ้าของได้ใช้มาตรการป้องกันที่เหมาะสม

ข้อสำคัญ: ความคิด (idea) ที่ยังเป็นนามธรรมจะไม่ถือเป็นความลับทางการค้า เว้นแต่ความคิดนั้นจะมีรายละเอียดเพียงพอที่จะนำไปปฏิบัติได้จริง

ธุรกิจไหนควรให้ความสำคัญกับความลับทางการค้า?

จริง ๆ ก็สำคัญในทุกธุรกิจแต่ธุรกิจที่จะพบการใช้ความลับทางการค้าบ่อย ๆ คือ

• ร้านอาหารและเครื่องดื่ม - สูตรอาหาร น้ำจิ้ม เครื่องปรุงรส ตัวอย่างเช่น ส่วนผสมลับของไก่ทอด KFC ที่เป็นสูตรเครื่องเทศ 11 ชนิดของ KFC ถูกเขียนลงกระดาษและเก็บไว้ในตู้เซฟพิเศษ ด้วยระบบรักษาความปลอดภัยระดับสูง หรืออีกตัวอย่างจาก สูตรลับ Coca-Cola บริษัทได้เก็บสูตรลับไว้เป็นความลับมานานกว่า 130 ปี โดยมีเพียงไม่กี่คนในโลกที่รู้สูตรสมบูรณ์

• การผลิตและอุตสาหกรรม - กระบวนการผลิต สูตรส่วนผสม ตัวอย่างเช่น กรณีลิสเตอรีน ซึ่งบริษัท Pfizer จ่ายค่าลิขสิทธิ์ให้กับครอบครัวผู้ประดิษฐ์เป็นเวลานานกว่า 70 ปี แม้สูตรจะถูกเปิดเผยไปแล้ว เพราะสัญญาไม่ได้กำหนดให้ยุติการจ่ายเงินเมื่อความลับถูกเปิดเผย อันตรายที่อาจทำให้ความลับทางการค้าสูญเสียไป

• เทคโนโลยีและซอฟต์แวร์ - อัลกอริทึม โค้ดโปรแกรม

• เครื่องสำอางและสุขภาพ - สูตรผลิตภัณฑ์ กระบวนการผลิต

การรักษา "ความลับทางการค้า" ให้เป็น "ความลับทางการค้าต่อไป" ต้องอาศัย

1. การป้องกันความลับที่เพียงพอ เช่น การเก็บในตู้เซฟ การฝากไว้ในที่ให้บริการเก็บข้อมูล

2. สติ ที่จะไม่เปิดเผยข้อมูลอันเป็นความลับทางการ กล่าวคือ ของใดที่เป็น "ความลับ" ต้องเป็น "ความลับ" ต่อไป เช่น สูตรก๋วยเตี๋ยวคุณย่า หรือเวลาไปออกรายการโทรทัศน์ก็ต้องระวังการบอกสูตรทั้งหมด

   
   

วิธีการจัดการความลับทางการค้าให้ยังคงเป็น "ความลับทางการค้า"

สร้างระบบรักษาความปลอดภัย	ใช้รหัสผ่านที่แข็งแกร่ง จำกัดการเข้าถึงเฉพาะบุคคลที่จำเป็น เก็บเอกสารสำคัญในที่ปลอดภัย
ทำสัญญาเก็บความลับ (NDA)	ลูกจ้างและพนักงาน พันธมิตรทางธุรกิจ ที่ปรึกษาและผู้ให้บริการ
ฝึกอบรมพนักงาน	ให้ความรู้เรื่องความสำคัญของความลับทางการค้า สร้างจิตสำนึกในการรักษาความลับ กำหนดแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน
ติดตามและควบคุม	ตรวจสอบการใช้งานข้อมูล สร้างมาตรการป้องกันการรั่วไหล มีแผนรับมือเมื่อเกิดปัญหา

ความลับทางการค้าเป็นสมบัติที่มีค่าของทุกธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจขนาดใหญ่หรือขนาดเล็ก การรู้จักและปกป้องความลับทางการค้าอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ธุรกิจของคุณมีความได้เปรียบในการแข่งขันและสร้างมูลค่าในระยะยาว หากคุณต้องการคำปรึกษาเกี่ยวกับการปกป้องความลับทางการค้าหรือทรัพย์สินทางปัญญาอื่นๆ สามารถติดต่อขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาของ Epsilon Legal ของเราได้ครับ